30 Μαρ 2009

Περί Οικιακής Λατρείας

Υψίστη σημασία για τους Έλληνες έχει ο οίκος, ο οποίος δεν ταυτίζεται με την σημερινή έννοια του σπιτιού ως οίκημα, αλλά συμπεριλαμβάνει τα μέλη της οικογένειας, το κτήριο με τα αγαθά του, και κυρίως αυτό που θα απασχολήσει και εμάς, την οικιακή λατρεία και τις οικογενειακές παραδόσεις. Συχνά υπάρχει η παρανόηση σε αυτούς που ασχολούνται με την Ελληνική θρησκεία, πως η λατρεία βρίσκει κύρια έκφραση στις εορτές της πόλεως και των μυστηριακών λατρειών, με την οικιακή λατρεία να είναι αν όχι ανύπαρκτη, τουλάχιστον περιορισμένη. Αυτό είναι μέγα σφάλμα, το οποίο βέβαια δικαιολογείται αν αναλογιστούμε πως οι γραπτές μαρτυρίες και τα αρχαιολογικά ευρήματα (αγγεία, σκεύη, εγκαταστάσεις) που μας παρέχουν στοιχεία για την οικιακή λατρεία είναι περιορισμένα σε σχέση με τα αντίστοιχα για την λατρεία της πόλης. Φυσικό επακόλουθο είναι, οι ιστορικοί και λοιποί επιστήμονες να παρουσιάζουν εργασίες που αναφέρονται αποκλειστικά ή κυρίως στην πολιτειακή λατρεία και όχι στην οικιακή, αν και τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια εξαγωγής συμπερασμάτων σχετικά και με αυτόν τον τομέα της Ελληνικής λατρείας.
περισσότερα

2 σχόλια:

Κλείτωρ είπε...

ωραίο κείμενο αυτό. Μόνο μία λεπτομέρεια όσον αφορά την θέση του βωμού που πρέπει να είναι ηλιόλουστη και για την γέννα που δεν θεωρείται μίασμα αλλά αγένεια (χωρίς γενιά) έως ότου γίνει αποδεκτό απ' όλα τα μέλη του οίκου. Αυτό διότι πρέπει και ο πατέρας να αναγνωρίσει το τέκνο ως δικό του άλλως θεωρείται νόθο και εκτός γενιάς.
Η αναγνώριση αυτή γίνεται μπροστά στον βωμό σε θεούς και ανθρώπους.

Λατρευτική κοινότητα «Λάβρυς» είπε...

Ευχαριστούμε για το σχόλιο,
Όσον αφορά την θέση του βωμού γι' αυτό αναφέρουμε και τον ανατολικό προσανατολισμό αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν βωμοί και σε σπήλαια, κτήρια κτλ για τους οποίους προφανώς δεν μπορεί να ισχύει ο ανωτέρω γενικός κανόνας.
Για το δεύτερο θέμα, αναφέρεσαι στην υποσημείωση 28 η οποία όντως λόγω συντομίας του κειμένου μπορεί να μπερδέψει. Η έννοια του μιάσματος είναι από τις πιο δύσκολες να κατανοηθούν σήμερα και ενδέχεται να οδηγήσουν και σε παρεξηγήσεις οπότε να επεκταθούμε λίγο ( εν αναμονή ειδικού κειμένου ) μιας και έθεσες το θέμα.
Μίασμα έχουμε και στην γέννηση και στον θάνατο, το οποίο οφείλεται περισσότερο στην μεταβατική κατάσταση και των δύο ( στην αλλαγή της συνηθισμένης τάξης ) παρά στο αίμα όπως συχνά αναφέρεται.
Στην περίπτωση τώρα της γέννησης να ξεχωρίσουμε το μίασμα από την αναγνώριση του νέου μέλους της οικογενείας. Αυτή η αναγνώριση που πολύ σωστά επισημαίνεις έπεται του μιάσματος, εισάγει το νεογνό στον οίκο και ακολουθείται και από άλλες παρόμοιες τελετές μετάβασης σε διάφορα στάδια τις ηλικίας όπως την πολιτική εορτή των απατουρίων στην Αθήνα πχ όπου οι έφηβοι γίνονται πια δεκτοί στις φρατρίες υπό την αιγίδα του Διός φρατρίου και Αθηνάς φρατρίας.

Για το μίασμα της γέννησης μπορείς να δείς το εμπεριστατωμένο έργο του R.Parker "Miasma: Pollution and Purification in Early Greek Religion" από Oxford University Press κεφ. 2